İslam’ın doğru anlaşılıp yorumlanmasının erdemli-medeni bir toplumsal hayat için belirleyici etkiye sahip olduğunda şüphe yoktur. İnanç, ahlak ve amel konularında batıl ve sapma olarak nitelendirilebilecek bir dizi bilgi/kabul yanlışının olduğu şüphe götürmez bir gerçektir. Öncelikle bunu not edelim. Bununla birlikte Müslümanların tarihte ve günümüzde yaşadığı sosyal, siyasi, iktisadi krizlerin ve geri kalmışlığın, bilginin sıhhatiyle ne ölçüde ilişkili olduğu sorgulanması gereken bir husustur. Sözgelimi;
• Ehliyet ve liyakat eksenli toplumsal sorunlarımızın kaynağı, eksik ya da yanlış bilgi midir?
• Neredeyse hayatın hemen her alanını kuşatan ahlak krizi, parçacı din anlayışının (iman, amel, ahlak farklı ünitelerdir; aralarında zorunluluk ilişkisi yoktur) sonucu mudur? Sahih anlayışa sahip olanların hayatında bu türden sorunlar görülmemekte midir?
• Ticari işlemlerde İslam ahlak ilkelerinin gereklerine riayet edilmemesi, bilgi eksikliği ya da yanlışından mı kaynaklanıyor yoksa frenlenemeyen zaaflardan ve duygusal tercihlerden mi?
• Emanet/güven duygusunun ileri düzeyde hasara uğraması, bilgi eksikliğiyle/yanlışıyla mı ilgilidir, bilinç kaybıyla mı?
• Ülkemizin özellikle alt yapı, sanayi ve teknoloji alanında son yıllarda gösterdiği başarı ne ile açıklanabilir? Bu durumun, İslam’ın doğru anlaşılıp yorumlanmasıyla ilgisi var mıdır? Varsa ne düzeydedir? İslam anlayışında müspet manada ve gözle görülebilir düzeyde bir farklılaşma olmuş mudur?
• Tarih boyunca İslam hep mi yanlış anlaşılmıştır? Eğer öyleyse bu durum, İslam’ın doğru anlaşılma imkanının olmadığı anlamına gelmez mi? Zira asırlar boyu yanlış anlaşılanın doğru anlaşıma imkanından söz edilemez.
Şüphesiz sorular çoğaltılabilir. Hülasa; iman-ahlak-amel değerleri bakımından yanlış yapan, hata eden, günah işleyenler, makul ve meşru olduğuna inandıkları için mi bunları işlemekte yoksa nefislerine yenik düştükleri için mi?
Sağlam bilinç, güçlü motivasyon, yerel ölçekte de olsa azami vahdet, istikrar, organize faaliyet, hukuk merkezli sağlam sistem.
Erdemler temelinde medeni bir toplumsal hayat için sahih bilgi kadar bunlar da etkili unsurlardır. Birine yapılan aşırı vurgu, hem olguyu açıklamada eksik kalır hem de bütünden uzaklaştırır.
