Tadımlık Kitaplar-13 2021 Kasım

Merhaba Sevgili Okur,

Tadımlık Kitaplar birinci yılını doldurdu. İkinci yılında kısmen biçim değişikliğine gittik. Yedi kitap değil üç kitap üzerine şekillenecek, ayrıca kitap ile okuru arasındaki bağa değinecek anekdotlar eklemeyi düşünüyoruz Tadımlık Kitaplar’a. Böylece yazar-kitap-yayıncı-kitabevi-okur ilişkisine de zaman zaman kapı aralanacak. Okumanın yerine görselin yerleştiği bir çağda “OKU!” emri gereğince hareket etmek, üzerimize düşen önemli sorumluluklardandır. Gayret bizden, Tevfik Allah’tan. 

1. GENÇ MÜSLÜMANLAR CEMİYETİ’NDEN ON ÜÇ ŞEHİT, İsmet Kasumagiç, Hatıra Biyografi, Pruva Yayınları, Ankara 2021.

İlk baskısını 2021 Temmuz’unda yapmış Pruva Yayınları “Genç Müslümanlar Cemiyeti’nden On Üç Şehit”in. 18 Eylül 2021’de kitaplığıma girmiş. Bosna Müslümanlarından on üç güzide insanın, 1940’lı yıllarda Sırp (Yugoslavya-Komünist) işgaline-vahşetine direnişi sırasında şehit oluşları anlatılıyor kitapta. Bosna’da Merhum Aliya İzzetbegoviç’in önderliğinde kurulan Genç Müslümanlar Hareketi’nin bir fotoğrafı aynı zamanda bu kitap. Kitabın yazarı İsmet Kasumagiç 1999 yılında kaleme almış kitabı. İsmet Kasumagiç, Aliya’nın yaşıtı ve yakın arkadaşı. 22 Ekim 2020’de 93 yaşındayken vefat etmiş. Demek ki kitabı yazdığı zaman 72 yaşındaymış.

Müslüman Boşnak kimliğini muhafaza etmek için şehadet şerbetini içen on üç şehidin adları aşağıda: 1. Esad Karadzozviç 2. Mustafa Busuladziç 3. Asaf Serdareviç 4. Nurudin Gackic 5. Sakib Nisic 6. Osman Krupaliya 7. Asim Camdzic 8. Fikret Ploco 9. Omer Kovac 10. Hasan Biber 11. Halid Kajtaz 12. Nusret Fazlıbegoviç 13. Omer Stupac

İsmet Kasumagic kitabına yazdığı Ön Söz’de şöyle sesleniyor bize: “Biz şehitlerimizin biyografilerini kitap okumayı sevenler için yazdık. Yıllardır bu şehitler için hem toplu hem de ayrı ayrı hatimlerin indirildiğini unutmamak gerekir. Öyle ki Brdo Camii’nin imamı yıllardır bu aziz şehitlerimiz için hatim okumuş ve açıktan camide duasını yapmıştır. Kaldı ki Yugoslavya döneminde bunu açıktan yapmak kendisi için çok riskliydi. 1949’da katledilen dört şehide en büyük vefayı gösteren onların dava arkadaşları Vahid Kozaric’tir. O, zikredilen tarihten itibaren 1997’ye yani ölümüne kadar her gün, kesintisiz olarak Yâsin-i Şerif okumuş ve sevabını arkadaşlarının ruhlarına bağışlamıştır. Allah’ın rahmeti üzerlerine olsun.”

(Genç Müslümanlar Cemiyeti’nden On Üç Şehit, s. 11)

Bu vesileyle Tadımlık Kitap okurlarını, 13 şehit başta olmak üzere Aliya’nın, bu kitabın yazarı İsmet Kasumagiç’in ve diğer tüm Boşnak Müslüman kardeşlerimizin ruhuna Kur’an-ı Kerim (Üç İhlas bir Fatiha / Yasin-i Şerif / Hatim) okuyarak hediye etmeye davet ediyorum.

2. HARAP MABETLER, Halide Edip Adıvar, hikâye, 5. Baskı, Atlas Kitabevi, İstanbul ?.

Harap Mabetler, Halide Edip Adıvar’ın yirminci yüzyılın başında farklı gazete ve dergilerde yayınlanan yazılarının bir araya getirilmesiyle oluşan bir kitap. Mensur Şiirler, Hikâyeler ve Aşk Efsaneleri adlı üç bölüm bulunuyor. İlk defa 1911 yılında yazarı tarafından yayınlanmış. 1924’te ikinci baskısı yapılmış. Üçüncü baskısı Baha Dürder tarafından sadeleştirilerek 1967 yılında yapılmış. Elimde kitabın 5. Baskısı var. Yayınevi, yayın yılını koymayı unutmuş kitaba. 1985 yılında Balıkesir’de üniversite öğrenciliğim sırasında satın almışım kitabı. Daha önce okuduğum kitabı yeniden okuma gereği duydum. Yüz yıl önceki fotoğrafı anlattığı için bu kitabı sizlerle paylaşıyorum.

Kitabın adındaki “Harap Mabetler” ifadesine Halide Edip Adıvar’ın getirdiği bakış açısı, buyurun: “Çocukluk mabedimiz! Bulutlarla süslü mavi kubbesi, ruhumuzun bütün yakarışlarına titreyerek, pırıldayarak bildik çıkan, yıldızdan kandilleri, acı ve umutlarımızı kanatlarında taşıyan, evrene ninni söyleyerek boşlukları durup dinlenmeden dolaşan rüzgârları, sonsuz, yeşil ormanlardan direkleri, engin denizlerin çağıltısından ahenkli ilâhileri olan mabet! Çocukluk mabedimiz!

Bütün çiçekler, bütün ağaçlar, bütün kayalarla konuştuğumuz zaman. Bütün böcekler, bütün kuşlarla birlikte tapındığımız kutsal yer! (…)”

(Harap Mabetler, s. 13)

3. DÖRT GÖK, DÖRT GÖNÜL Rubailer, Tuyuğlar, Kıtalar (500 Dörtlük), Talat Sait Halman, Şiir, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1995.

“Dört Gök, Dört Gönül”ü 1997’de satın almışım. O tarihlerde İş Bankası şubelerinin bazılarında İş Bankası Kültür Yayınları’nın satıldığı küçük bir bölüm bulunurdu. Sadece buradaki kitapları görmek için üç dört ayda bir bu bölümün bulunduğu banka şubesine uğrar, kitaplara göz atardım. “Dört Gök, Dört Gönül” bu şekilde kitaplığıma girmiş İzmit’te.

1931 yılında dünyaya gelen şair, 5 Aralık 2014’te vefat etmiştir. Cumhuriyet’in ilk Kültür Bakanı olma unvanına da sahip aynı zamanda. 75’in üzerinde kitap, telif eden şair ve yazar Talat Sait Halman, ayrıca yaptığı çevirilerle de göz doldurmaktadır.

“Dört Gök, Dört Gönül” şairin 1960’lı yıllardan beri yazdığı dörtlüklerden oluşan 500 adetlik bir derleme. Hepsini aruzla şiir diline aktaran Halman, aruz ölçüsünün gerektiğinde günümüzde kullanılabilecek bir ölçü olduğunu bize gösteriyor. Rubai ve tuyug nazım biçimleri yoğun olarak kullanılmış. Bunlardan bir kısmı da bestelenmiş. Eser Aşk Rubaileri, Adalet Rubaileri, Göçebe Rubaileri, Tuyuğlar, Yunus’a Rubailer, Kıtalar, Büyüklerden Rubailer olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır.

Buyurun Talat Sait Halman’ın gönül dünyasına:

Cennet Durağı

Aşk, ordu değil – yön arayan bir kısrak;

Orman değil – ürperen tomurcuk, pıtrak.

Çağlarla akın değil / değil ufka yarış;

Cennet yolu üstündeki ilk mutlu durak.

                                          Aşk Rubaileri’nden

Kutlu Örümcek

Kör baykuş uçar korkulu rüya görerek,

Atlar baş eğer şom geceden ürpererek,

Peygamberi çağlar boyu kurtardıkça

Kutsaldır örümcek yeni ağlar örerek.

                                         Adalet Rubaileri’nden

Ezelden Ezgi

Bozkır doludizgin işitir yankımızı;

Göktaşları özlemle öper şarkımızı.

Candan cana koşmalar, ağıtlar yakarız;

Dağdan dağa söyleriz yiğit şarkımızı.

                                         Göçebe Rubaileri’nden

Yunus

İnsandaki kutsallığa ilk erdi Yunus;

Aşkın yeniden doğduğu mahşerdi Yunus.

Bir taze güneş sundu karanlık çağına,

Yüzyıllara öz tanrıyı gösterdi Yunus.

                                         Yunus’a Rubailer’den