Geçen Ramazan Bayramı’nda (2024 Nisan) kadim dostum Erol Bey, İstanbul’dan aradı ve sordu: “Önümüzdeki Kurban Bayramı’nda (2024 Haziran) ‘Müslüman kardeşlerimizle bayramlaşmak/kurban kesmek/zekât-sadaka dağıtmak/su kuyusu açmak/yemek ikramlarında bulunmak amacıyla’ bizimle Çad’a gelir misin?” Elbette bu davete “Hayır!” denemezdi ve ben de “Hayır!” demedim. Erol ve İsmail Bey’le yol arkadaşlığı kararımı eşim ve çocuklarımla paylaşınca onlar da kabul etmemin isabetli olduğunu belirtince heyecanla yol hazırlıklarına başladım.
Önce Çad hakkında bilgi topladım. Bu bilgiler Çad’da hayatın Çadlılar için çok da kolay olmadığını anlatıyordu. Hele hele bizim gibi dışarıdan ilk defa ülkeye gidecekler için daha da zordu. Öncelikle Uluslararası Sağlık Merkezine giderek aşı oldum, hekimin bölgeye ilişkin sağlık uyarılarını dikkatle dinledim ve önerdiği şekilde giyinme-beslenme için gitmeden önceki ön hazırlıklarımı yaptım.
Bu arada 2024 Mayıs’ta İstanbul’da ikamet eden kadim dostum Erol Bey, bize Çad’da rehberlik yapacak Çadlı Âdem Bey’le (Asbü’de doktora öğrencisi) yüz yüze görüşmek için Ankara’ya geldi. Âdem Bey’le görüşüp Çad Programını hazırladık. Birbirimizle tanışıp muhabbetimizi bu vesileyle pekiştirdik.
Günler su gibi akıyordu. Dostlar Çad’a gideceğimi öğrenince sevindiler ve isteklerini belirttiler. Bu isteklere elimden geldiğince yardımcı oldum. Bu arada Ankara’da bulunmam dolayısıyla Âdem Bey’le birkaç defa daha görüştük ve programın son akışı Erol ve İsmail Bey’le de görüşülerek belirlendi. Âdem Bey ve memleketindeki arkadaşları kurdukları Wataniya Derneği (Vatan Derneği) katkısıyla bize Çad’daki en mağdur yerleri belirleyip çalışma programı hazırladılar. Erol ve İsmail Beyler de bu programı onaylayınca yoğun ama nefis bir program ortaya çıktı. Bize bu programa uymak düştü.
Biletlerimiz önceden alınmıştı. 12 Haziran 2024 Çarşamba günü 00.10’da Etiyopya Havayolları ile önce Etiyopya’nın başkenti Addisababa’ya, sonra oradan Çad’ın başkenti Encemine’ye uçtuk. 12 Haziran 2024 Çad saati itibarıyla saat 14.00’te Çad-Hassan Djamous Havaalanına indik. Havaalanından Elçiliğimize giderken motosikletle canlı tavuk götüren bir satıcıyı görmek bizleri gülümsetti.
Aynı gün saat 15.00’te ülkemizin Encemine Büyükelçiliğindeki randevumuza yetiştik. Büyükelçiliğimizde yetkililere Çad’a gidiş sebebimizi anlattık, onlar da burada dikkat etmemiz gereken hususlara dikkat çekti. O günü, 15 saati bulan bir yolcuğun getirdiği yorgunluk dolayısıyla otelimizde dinlenmekle geçirdik.
13 Haziran 2024 Perşembe günü Encemine’deki Kur’an Kursu’nu ziyaret ederek hafız öğrencilere sadaka-zekât dağıttık, diğer öğrencilere hediyeler verdik. Çad’da hafızlık yapan öğrenciler Kur’an-ı kerim’i ezberlerken ezberleyecekleri ayeti dikdörtgen şeklindeki ahşaba yazıp ezberliyorlar ve ezberledikten sonra o ayeti silip, ezberleyecekleri yeni ayeti yazıyorlarmış. Bunun sebebini Âdem Bey’e sorunca bu şekilde ayetleri ezberlemenin daha kolay olduğunu ifade etti.
Ayrıca öğrencilere ikram edilmesi için adak kurbanı kestik. Akşam dönüşte bu kurban etiyle öğrencilere sunulan yemek ikramına tanık olduk.
Başkent Encemine’ye bağlı Maloumri köyünde “2023 Etiyopya Kurban Bağışçıları” adlı su kuyusunun açılışı ve 500 kişilik yemek ikram programı yaptık. Ayrıca diğer dört köyde daha su kuyusu açılışı gerçekleştirdik. Bu açılış sırasında köylülerin sevincini gözlerinden okuduk. Bu sevinçti bizi 2024 Kurban Bayramı’nda buralara getiren.
14 Haziran 2024 Cuma günü Bokoro bölgesinde adak kurbanı, su kuyusu ve sadaka-zekât dağıtımı çalışmalarını tamamlayıp Cuma namazını kıldıktan sonra Abeche’ye doğru, yaklaşık 1000 km’lik yola çıktık. Yolun sadece adı yol. Kendisi yoldan başka çukurlarla ve tümseklerle dolu tehlike mıntıkası. Abeche’ye yaklaşmışken büyük bir tehlike atlattık, arabamızın lastiği çukurdaki taşa çarparak patladı ve büyük bir kazadan Rabbimizin lütfuyla hasarsız denecek şekilde kurtulduk Elhamdülillah.
Yirmi saate yakın bir yolculuktan sonra 15 Haziran 2024 Cumartesi günü Abeche’ye ulaştık. Otele yerleşir yerleşmez öğleden sonra yaklaşık iki saatlik yolculukla Vadday bölgesine giderek su kuyusu açılışı, çocuklara şeker-bisküvi ikramı ve ihtiyaç sahibi ailelere sadaka-zekât sunumunu gerçekleştirdik. Çöl, tüm gizemiyle bizi karşıladı.
16 Haziran 2024 Pazar günü, Kurban Bayramının 1. günü. Kurban Bayramı namazı Çad’da güneş doğumundan yaklaşık iki-üç saat sonra kılınıyor. Bizler Kurban Bayramı namazını Abeche’nin 90 km uzağındaki bir köyde eda ettik. Namazdan önce zikir meclisine tanık olmak bizleri ayrıca sevindirdi. Bayram namazından sonra Çadlı kardeşlerimizle duygulu ve yoğun bir bayramlaşma yaşadık. Müslüman olmanın ve Müslümanca yaşamanın heyecanını hep birlikte hissettik. Elhamdülillah bizler kilometrelerce öteden kardeşlerimizle bayramı birlikte kutlamak için geldik, onlar da bizleri Müslüman kardeşleri olarak en içten duygularıyla karşıladı.
Yetim ailelere zekât-sadaka dağıtıldıktan ve çocuklarına hediyeler verildikten sonra yola düşerek bölgedeki dört köye daha gittik. Bu kırk kurban kestik, iki yüz yetime zekât-sadaka dağıttık elhamdülillah. Çad ekibi organizasyon bakımından oldukça başarılıydı. Gerçek ihtiyaç sahiplerini belirlemişlerdi, bize sadece belirlenen isimlere zekât-sadakalarını takdim etmek düştü. Allah onlardan razı olsun.
Kurban kestiğimiz köylerde bizi duygulandıran bir başka husus da köydekilerin hatim okumaları, İslam ümmeti için dua etmeleridir. İşte Müslüman kardeşliğinin yaşandığı en önemli noktalardan biri buydu. Akşam dönüşte Bayram namazını kıldığımız köyde ziyafet ikramında bulunduk, onlarla birlikte olmanın zevkini yaşadık. İkramdan sonra geç saatte Abeche’ye dönerek otelde dinlendik.
17 Haziran 2024 Pazartesi günü yine ekibimizle birlikte kurban kesmek, zekât-sadaka vermek ve çocuklara hediyeler dağıtmak için yola çıkmadan önce Abeche’nin en eski yerleşim yerinde bulunan Osmanlı-Türk mahallesindeki cami ve mescide uğradık. Atalarımızın buraya gelişi Çad’daki Müslüman kardeşlerimizin Osmanlı’dan yardım istemesi üzerine gerçekleşmiş. Buraya gelen Osmanlı askerleri kendilerine özgü bu mahalleyi inşa etmişler, daha sonra bir kısmı memleketlerine dönmeyip burada yaşayarak Çad-Türkiye kardeşliğinin temelini atmışlardır. Bu kardeşlik hâlen yine aynı samimiyetle devam etmektedir.
Şu anda medrese olarak kullanılan buradaki su kuyusunun çalışmadığını bize söyleyen kardeşlerimize kuyunun aktif olması için dönüşte gerekeni hemen yapacağımızı söyleyince mutlulukları yüzlerinden okunuyordu.
Bugün Abeche’nin Burtay ilçesine bağlı beş köye kırk kurban kesmek, 200’e yakın yetim ailesine zekât vermek, köylülere yemek ikram etmek ve çocuklara şeker-bisküvi ikram etmek için yola çıktık. Yine her köyde büyük bir sevgiyle karşılandık.
Burada da çocukların yüzünü güldürmenin sevincini doyasıya yaşadık. İslam ümmetinin gariban çocuklarını sevindirmek bu çalışmalar içerisindeki en önemli etkinliklerimizden biriydi. Yol arkadaşım ve kadim dostum Erol Bey, burada birden çocukluğuna döndü ve Çadlı çocuklara çemberden başka her şeye benzeyen oyuncaklarıyla çember çevirmece yarışması düzenledi. İlk üç dereceye giren çocuklara ödüller verdi.
Abeche’nin suyu olmadığı gibi elektriği de olmayan köyüne gidince önce köydeki çocuklar bize yaklaşmadı, sonra yavaş yavaş yaklaşıp elimize, kolumuza ve yüzümüze dokunarak kendilerinden farklı (beyaz) olmamızı anlamaya çalıştılar. Biz de onlarla samimi diyaloglar kurarak kendilerinden sadece cilt rengi bakımından farklı olmamızın bize bir ayrıcalık vermediğini, kendilerine de bir eksiklik getirmediğini anlatmaya çalıştık.
Ziyaret ettiğimiz bu köylerden birinde yaşlı bir amcanın şu ifadesi bizlere duygu dolu anlar yaşattı: “Siz buraya ancak Allah rızası için geldiniz. Buradan Allah’ın ecri dışında herhangi bir menfaat elde edemezsiniz”
Yol güzergâhında (çölde) gördüğümüz bir çöl evi ve çölde yetişen ama yapraklarının hem insanlar için hem de hayvanlar için zararlı olduğu çöl ağacı dikkatimizi çekti. “Peki bu ağaç ne işe yarar?” diye sorunca ağacın odun kısmından yağmur zamanı ısınmak için yararlandıklarını söylediler.
Bugün kurban kestiğimiz ve zekât-sadaka dağıttığımız köylerde de hatim okundu, dualar edildi.
Fransızlar Çad’ı 1904’te işgal ettikleri hâlde Abeche ve çevresindeki bölge halkı, Osmanlının yardımı dolayısıyla direnmişler, ancak 1917’de Fransızlar bu bölgeyi işgal edebilmişlerdir. Bu da tarihe dair önemli bir not…
18 Haziran 2024 Salı günü, bayramın son günüydü ve yine erkenden yola çıkarak Abeche’ye bağlı Biteha ilçesinin en mahrum beş köyüne daha giderek kırk büyükbaş kurban daha kestik, yetimlere zekât-sadakalarını takdim ettik, yemek ikramıyla günü tamamladık.
Kurban kesimi sonrasında bu köyde de samimi duygular yaşandı, köylülerle gönül diliyle konuşup anlaşma imkânı bulduk elhamdülillah. Bu köylerde de hatimler okundu, dualar edildi.
Bu güzel karşılayışları dolayısıyla biz onlardan razı olduk, Rabbim de onlardan razı olur inşallah. Bugün ziyaret ettiğimiz köyde bir beyefendiye sorduk: “Bir daha dünyaya gelseniz burada, bu şartlarda yaşamak ister misiniz?” Bize ters ters bakarak “Niye yaşamayacakmışım? Elbette burada yaşamak isterim” demesi hepimizi duygulandırdı. Susuzluk-yolsuzluk-elektriksizlik ve tüm imkânsızlıklarına rağmen bu kararlılık bir defa daha bize vatan sevgisini hatırlattı. Biz de her ne olursa olsun, vatanımızı asla bir başka yerle değişmeyecek bilince sahip olmalıyız.
Kurban Bayramı’nda 121 büyükbaş kurban kesildi, dokuz su kuyusu açıldı, 600 yetim ailesine sadaka-zekât verildi, 1400 kişiye yemek ikramı yapıldı ve binlerce çocuğa şeker-bisküvi dağıtıldı bu ziyaretlerimiz boyunca. Rabbim kabul eylesin.
Kurbanlar kesilip son ziyaretler yapıldıktan sonra dördüncü gün Abeche’den Encemine’ye doğru yaklaşık 1000 kilometrelik yola çıktı. Yirmi saat süren zorlu şartlardaki yolculuktan sonra 20 Haziran 2024’te Başkent Encemine’ye döndük. Aynı gün Encemine’nin su kuyusu olmayan uzak köyünde su kuyusu açılışı yaptık. Köylülerin ve çocukların sevincine bir diyecek yoktu. Bu ve benzeri hayırlarda katkısı olan tüm kardeşlerimizden Allah razı olsun.
Çad’da dikkatimizi çeken hususlardan biri Âdem isminin yaygınlığıdır. Çad Kurban Organizasyonundaki üç Âdem, İsmail Bey dostumuzla. Allah onlardan razı olsun, bu çalışmada gece gündüz demeden bizimle birlikte oldular, kurban etlerinin, sadaka-zekâtların yerine ulaşması ve ihtiyaç olan yerlerde su kuyusu açılması onların desteğiyle tamamlandı.
21 Haziran 2024 Cuma günü otelden ayrılarak Çad saatiyle 12.00 civarında Encemine Havaalanına ulaştık. Havaalanında bizi uğurlamaya gelen Müslüman kardeşlerimizi görmek bizleri sevinç gözyaşlarına boğdu. Allah onlardan razı olsun. Uçağımız Çad saatiyle 14.00’te önce Addisababa’ya hareket etti. Orda da birkaç saatlik aradan sonra Etiyopya Havayollarının uçağıyla İstanbul’a döndük.
Çadlı kardeşlerimizin özverili çalışmaları ve düzenli organizasyonları Allah’ın yardımıyla sonuçlanarak Çad 2024 kurban organizasyonumuzu tamamlamamız nasip oldu. Bu günleri bizlere gösteren Rabbimize hamd ü senalar olsun.
Yaşadığımız çağda Müslümanlar ve Müslüman ülke yönetimleri tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar el ele vermek ve birlikte hareket etmek durumundadır. Bu çağ, Müslümanların ve ülke yönetimlerinin ayrışma çağı değil tüm farklılıklara rağmen bir olma ve birlikte hareket etme çağıdır. Ekonomik, kültürel, siyasi, ticarî, sanayi, eğitim, sağlık, askerî vb. birliktelikler oluşturmadıkları sürece Batı’nın (Avrupa-Amerika-Rusya-Çin) dayatmalarına boyun eğmek zorunda kalacaklar maalesef.
Bize düşen; yeraltı, yerüstü ve insan kaynaklarımızı israf etmeden en verimli şekilde kullanmak ve insanlığa müjde tohumları saçacak oluşumları hazırlamaktır. İşte o zaman, öncelikle Müslümanlar ve ülkeleri kendi medeniyetlerini yeniden diriltme imkânı bulacaklardır. O günlerin yakın olduğuna inanıyorum, yeter ki ayrışma değil birleşme yolunu izleyelim. Allah’a emanet olunuz.
Rahman ve Rahîm Allah’ın adıyla
اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ
“Bütün müminler kardeştir.”
Hucurat (49) – 10. Âyet’ten. (Muhammed Esed Meâli)
