İnsaniyet Derneği “Başkent İnsaniyet Buluşmaları”nın aralık ayındaki konuğu Şair Yazar Mehmet Aycı oldu.
İnsaniyet Eğitim, Kültür ve Sanat Derneğinin “Başkent İnsaniyet Buluşmaları”, Şair Yazar Mehmet Aycı’nın “Küresel Bir Dayatma Olarak Eşitlik Söylemi ve Cinsiyet Meselesi” başlıklı sunumuyla Ankara Altındağ Kabakçı Konağında gerçekleşti.
Sunuculuğunu İnsaniyet Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Karadayı’nın üstlendiği program, Kur’an-ı Kerim tilavetiyle başladı.
İnsaniyet Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Nil Gülsüm Kurt yaptığı konuşmasında, dijital mecralarda eleştiriye maruz kalma olasılığının yüksek olduğunu belirtip; geçmişte var olan hassas konulara ek olarak, eşitlik ve cinsiyet meselesinin yeni bir fay hattı oluşturduğunu, bunun da yeni bir cinsiyet dayatmasıyla karşı karşıya kalındığını ve bu konunun Türkiye’de sistematik bir şekilde tartışıldığını belirtti.
Hedef kitlenin gençler, kadınlar ve erkekler olduğu bir markaja vurgu yapan Kurt; kadın ve erkeğin doğuştan gelen özelliklerine dayalı bir dayatmanın varlığından söz ederek Batı’nın ekonomik ve kültürel buhranının cinsiyet eşitliği konusundaki sorunlarla bağlantılı olduğunu ifade etti.
Yazarın özgeçmişinin paylaşmasının ardından Mehmet Aycı’nın “Küresel Bir Dayatma Olarak Eşitlik Söylemi ve Cinsiyet Meselesi” konulu sunumu, İnsaniyet Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Nezir Gül’ün moderatörlüğünde gerçekleşti.
Gül, yaptığı konuşmasında İnsaniyet Derneği olarak eğitim, kültür ve sanat alanında önemli çalışmalar yapmak istediklerini, “Başkent İnsaniyet Buluşmaları”nın da bu amacın bir yansıması olduğunu ifade ederek üçüncü programda Mehmet Aycı’nın “Küresel Bir Dayatma Olarak Eşitlik Söylemi ve Cinsiyet Meselesi” sunumla konuk etmelerinin mutluluğunu ve heyecanını yaşadıklarını söyledi.
Gül; İnsaniyet Buluşmalarının kıymetli olduğunu, derneğin adının insaniyet olduğunu bugün de aslında insan merkezli bir konuşma dinleyeceklerini sonrasında ise; değerli konuşmacımıza dinleyicilerimizden gelecek katkı ve sorularla da sohbeti daha çok zenginleştireceklerini belirtti.
Kur’an’da farklı milletlerin yaşadığı zorluklar ve olumsuzluklara dikkat çeken Gül; günümüz toplumunda da geçmişteki olumsuzlukların ve olumlu davranışların eş zamanlı olarak yaşandığının görüldüğünden bahsederek bu durumun, çağımızın geçmiş dönemlerle benzerlik gösterdiğini ifade etti.
İnsanı fıtratından farklı alanlara yönlendirme çalışmalarının ulusal ve uluslararası düzeyde yürütüldüğünün altını çizen Gül, toplumsal cinsiyetin üniversitelerde de ele alınan önemli bir konu olduğunu ifade etti. Sömürgecilik ve emperyalizmin uluslararası kolları tarafından da toplumsal cinsiyetle ilgili çalışmalar yapıldığını söyleyen Gül, üniversitelerde sosyoloji alanında farklı ideolojilerin dayatıldığını vurguladı.
Gül, Mehmet Bey’in yazıları ve kitaplarıyla tanınan bir yazar olduğu vurgulayarak katılımından dolayı Mehmet Aycı’na ve katılımcılara teşekkür edip sözü Mehmet Aycı’ya bıraktı.
Farklı üniversitelerde benzer müfredat ve kitapların kullanıldığı belirten Aycı; toplumsal cinsiyet rollerinin, özellikle ataerkil yapının, eğitimde ele alındığı anlattı. Batı’daki feminist hareketlerin ve kadın çalışmaları kuramlarının bir terapi hareketi olarak değerlendirildiğini ifade eden Aycı; toplumsal cinsiyet rollerinin, kutsal metinlerden çıkarılan bir şablonla belirlendiği ve bu şablonun toplumsal araştırmalarda kullanıldığı belirtti.
Başarılı bir ağ yapısının, teolojiye aşina kişilerce yürütülen çalışmalar içerdiğine dikkat çeken Aycı; toplumsal cinsiyet rollerinin kökenine dair bir bilgiye rastlanmadığı, bu konunun gizlendiğini ifade edip Türkiye’de bu konuya değinilmemesinin çarpıcı bir örnek olduğunu söyledi.
Japonca ve İngilizce cümle yapısını karşılaştıran Aycı; İngilizce cümle yapısının öznesi, fiili ve nesnesi sıralaması ile Japoncadaki farklılığı ele aldı. Ardından Türkçe dil yapısının benzersizliğine vurgu yapıp öneminden bahseden Aycı; bu dil yapısının, düşünce biçimini ve sorumluluk algısını etkilediğini belirtti.
Aycı; bir toplumun zihniyetini ve dünya görüşünü anlamak için dilinin incelenmesinin önemine dikkat çekerek Türkiye’deki cinsiyet ayrımcılığı tartışmasına değindi.
Pratikte görülen ayrımcılığın, zihniyetle tam olarak örtüşmeyen bir yönünü ele alan Aycı; dil ve zihniyetin karşılıklı etkileşiminin altını çizdi.
Sosyal bilimlerdeki tartışmalara da değinen Aycı; 19. yüzyıldaki yaratılış tartışmaları ve farklı bakış açılarının etkisinden bahsetti.
Aycı; Kuran’daki yaratılış ve toplumsal cinsiyet üzerinde de durdu.
İlk yazıtlardan itibaren dilin gücüne ve doğanın etkilerine dair gözlemlerini dile getiren Aycı; Türkiye’deki bazı kesimlerin dilin gücünü yeterince fark etmediklerini belirtti.
Türkiye’de ‘ötekileştirme’ kavramının İngilizce ‘marjinal’ ile özetlenmesini eleştiren Aycı, Türkçede ‘öteki’nin mesafe, farklılık anlamlarına işaret ettiği, bu nedenle ‘ötekileştirme’nin Türkçe bağlamında aynı anlamı taşımayabileceğini söyleyerek dil üzerinden Türkçe’ye özgü bir eşitlik kuramı geliştirme olanağını söyledi.
Aycı; Türkiye’deki toplumsal yapının farklı coğrafyalardan gelen etkilerinin incelenmesi, kadın erkek eşitliğinin Türkiye’deki toplumsal gündemdeki öneminin ve Batı ile karşılaştırılmasının ele alınması gerektiğini belirterek Kur’an’daki yaratılış anlatımı ile günümüzdeki cinsiyet eşitliği tartışmaları arasındaki farkı vurguladı.
Batı dışındaki coğrafyaların sıkıntılarının sebeplerinden biri olarak sosyal bilimlerde politikasızlığı gösteren Aycı; bunun toplumsal cinsiyete etkisi üzerinde durdu.
Eşitlik ve adalet kavramları üzerine de değinen Aycı; Hz. Âdem ve Hz. Havva’nın yaratılışı ve elma olaylarını ele alıp ataerkil aile yapısının kökenleri ve etkilerini, kadınların boşanma sürecindeki zorluklarını, erkek merkezli bir bakış açısıyla ele alarak bunun özellikle Anadolu’daki bazı geleneklere etkisini vurguladı.
Her varlığın benzersiz olduğu ve bu benzersizliğin eşitlik kavramıyla çeliştiğinin altını çizen Aycı; toplumsal cinsiyet eşitliğinin tartışılmasının, aslında bir çatışma içinde kıvranmayı beraberinde getirdiğini belirtti.
Eşitlik ve sorumluluk algısı konusuna değinen Aycı; Türkiye’nin kültürel çeşitliliğinin ve bu çeşitliliğin eşitlik algısına etkisinden bahsetti.
Kadın ve erkek kavramlarının dildeki kullanımı ve bu kullanımın ayrımcılık yaratıp yaratmadığını da ele alan Aycı; bu tartışmanın temelde dilin yapısıyla ilgili olduğunu söyledi.
Türkiye’deki tartışmanın cinsiyet eşitliği konusunda yanlış bir zeminde başladığını belirten Aycı; temel sorunun, tartışmanın dil ve üslup yerine daha derinlemesine konulara odaklanmaması olarak gösterdi.
Sorular ve cevap faslından sonra İnsaniyet Derneği Başkanı Nil Gülsüm Kurt tarafından Mehmet Aycı’na katılımlarından dolayı plaket takdimi yapıldı. Daha sonra ise fotoğraf çekimiyle program sona erdi.
