Big Para -2 (Ali Baba)

Yun Ma, 1964 yılında sıradan bir insan olarak Çin’de doğdu. Başarısız geçen ilk ve ortaokul eğitiminden sonra uğrunda öldüğü İngilizce öğrenmek için ABD’ye gitti. Bir arkadaşı ona “Jack” (ceek) dedi ve adı Jack Ma oldu.

Ceek Ma, e-ticaret sitesi kurarak başta ülkesi Çin’le sonra da dünya ile ticaret yapmak istiyordu. Şirketine öyle bir isim bulmalıydı ki dünyada herkes o ismi bilmeli ve kolayca telaffuz edebilmeli idi. Her dilde söylenişi aynı olan o sihirli kelimeyi aradı. Bulduğu birkaç evrensel kelimeyi insanlar üstünde test etti. Onlarca denemeden sonra ümitsizliğe düşmeden sabırla araştırmaya devam etti. Avrupalıların bildiğini Asyalılar, Asyalıların bildiğini Afrikalılar bilmiyordu. Hayvan isimlerinden meşhur insanların isimlerine, şampiyonlardan teknolojik isimlere kadar onlarca ismi test etti, sonuç maalesef olumsuzdu. Dünyanın %90’ının bildiği bir kelime olmalıydı ve o kelimeyi bularak o isimle bir şirket kurmalıydı; buna da on yılını adadı. Bir gün kafedeki Meksikalı garsona “Ali Baba nedir, biliyor musun?” diye sordu. O da “açıl susam açıl” deyince kendini kafeden dışarı attığının farkına bile varmadı: “İşte bu” dedi! Ali Baba…

Şirketine ad olarak aradığı “Ali Baba” etiketi birinci turu kafedeki garson ile geçmişti. Şimdi sıra diğer dillerde durumuna bakma ve karar verme aşamasına gelmişti. Dünyada en fazla konuşulan dillerde Ali Baba ve Kırk Haramiler cümlesinin telaffuzunu araştırdı, durum  şöyle idi:

• Ali Baba ve kırk haramiler (Türkçe)
• Ali Baba wa’l arbaun harami (Arapça)
• Ali Baba yu sishi dadao (Çince)
• Ali Baba and the forty thieves (İngilizce)
• Ali Baba et les quarante voleurs (Fransızca)
• Ali Baba und die vierzig Diebe (Almanca)
• Али-Баба и сорок разбойников (Ali-Baba i sorok razboynikov, Rusça)
• Ali Baba e i quaranta ladri (İtalyanca)
• Ali Baba y los cuarenta ladrones (İspanyolca).

Dünya milletlerini %90’ı alibaba’yı biliyor ve aynı seslerle okuyordu. İlk harfin a ile başlıyor olması, yazılması ve söylenmesinin kolay ve kısa olması, akılda kalıcılığı vs. her şey harika idi. Ceek Ma, açıl susam açıl deyince hayalindeki dünya büyüklüğünde iki dev taş açılmış ve gizli hazineden “kırk haramilerin” toplayıp biriktirdiği dünyanın ticaretinin çıkacağını görmüştü.

Jack Ma, Alibaba isimli e ticaret sitesini daha doğrusu platformunu 1999 yılında bir apartmanın bodrumunda az bir finansmanla ve 3-5 arkadaşı ile beraber kurdu. Dünyanın bir başından diğer ucuna kısa zamanda yayılan Alibaba e-ticaret sitesinin başarısı ilk 3 yıl boyunca kendinden başka binlerce girişimciye ciddi servetler kazandırarak varlığını gösterdi. Bir platform da böyle olmalıydı, kendi kazanmadı ama girişimcileri bir zeminde toplayarak onlara milyon dolarlar kazandırdı. Birileri kendi ürettikleri mallarını diğerlerine (C2C), birileri de başkalarının ürettikleri malları başkalarına (B2B) satarak dünyadaki her eve, her şirkete ve her resmi kuruma ticaret yaptırmış oldu.

Alibaba Express, sabırlı, teknik ve akıllıca hareket ederek e-ticaretin firmaları savuran yok edici hızlı virajına girmek yerine gelecekte ortaya çıkacak olası altyapı sorunlarını temelinden halledecek yatırımlar yaptı. Sadece alışveriş değil teknolojiye dayalı adı duyulmamış yenilikçi vizyona dayanan New Era denilen yeni çağ projelerinin kuruculuğunu üstlendi. Ve bugün big paranın en önemli temsilcilerinden bir oldu.

Önceleri kredi verilmeyen, kapılardan kovulan Jack Ma, Davos zirvesine davet edildi ve zirvede görüşmeler yaparken “Alibaba Pay” ödeme sistemini kurarak kendine yeni bir iş konsepti oluşturdu. Bu sisteme global bankacılık sisteminin izin vermeyeceğini, saçma bir iş olacağı “dostları” tarafından söylenmesine rağmen sabrını burada da gösterdi ve bugün 1 milyar kullanıcısı olan bir ödeme sistemi kurdu: “Ali Baba Pay”. Artık kasasına milyar dolarlar girip çıkmaya başlamıştı. Burada önemli olan paranın kasaya girmesi değil paranın dönmesi  yani kendi kurduğu çarkın etrafında dönmesi idi.

Ali Baba Express  bünyesinde e-ticaret, teknoloji, sağlık, finans, yapay zeka, robotik, eğitim, tarım, uzay, nano teknoloji, big data gibi yüzlerce öz şirketini  bünyesinde büyütmekte ve bu şirketlerine de başarıya giden yolun aynısını öğreterek büyümektedir. Ve artık bugün itibarıyla Alibaba, finansal büyüklük olarak Facebook şirketini geçerek dünyanın ilk 20’sinde tröst bir şirketi olmuş durumda.

Jack Ma’nın Alibaba’sı büyürken dünyanın big parasını ve big datasını  elinde tutan 5’li büyük olarak anılan Google, Facebook, Amazon, Apple, Microsoft ittifakı finansal büyüklüğüne rağmen Alibaba’yı bu beşliye  katmamışlardır, katma planları da yoktur. Zira big data ve big para’nın saygı ve kabullenmeye dayalı bir ahlaki zemininin olmadığı ortaya çıkmıştır. Beşli büyük kendilerini teknolojinin tanrıları ilan ederek 6. sını tanımayacaklarını ilan etmişlerdir. Beşli Büyük’ün birbirini support ederek ayakta kaldığı gerçeği ortadadır. En fazla dolar rezervine sahip olan Çin nasıl “rezerve sahip olma” ile “paraya sahip olma”nın birbirinden çok farklı şeyler olduğunu acı tecrübelerle anlamılsa, Ceek Ma’nın Ali Baba’sı da beş büyük tanrının yanında metrenin uzunluğunu ve paranın değerinin onların emirleri doğrultusunda değiştiğini anlayacak kıvama geldi.

Bundan dolayı Ceek Ma: “Küreselleşmenin verdiği his, giderek artan bir acıdır ve bu durdurulamaz. Bir ticaret savaşı başlatmak kolaydır, fakat ticaret savaşını durdurmak çok zordur. Korkuyorum ve endişe duyuyorum.” diyerek durumu özetlemiştir. Ve yine : “Yapay zekâlar ve bid datalar, insana yönelik bir tehdittir. Teknoloji her zaman insanları etkisiz hale getiren şeyler yapmamalıdır. Bilgisayarlar her zaman sizden daha akıllı olacaklardır: Onlar unutmazlar ve asla kızamazalar. Ancak bilgisayarlar asla bilge bir insan olamazlar. Yapay zekâlar ve robotlar pek çok çalışma alanının sonunu getirecek. Bu konuda umut verici olan tek şey, gelecekte makineler tarafından kontrol edilecek hizmet endüstrisi gelişmeleri olacaktır.”

Girişimciye not: 15 yaş gençleri e-ticaret platformlarında kolayca B2B yapabilir. İngilizce bilenler Alibaba gibi yurt dışı platformlarında, bilmeyenler Türkiye’deki e-ticaret sitelerinde işe başlayabilirler. Örnekler çok iyi.