Vefatının 225. Yılında Şeyh Gâlib

Türk Tasavvuf edebiyatının en mühim şahsiyetlerinden biri olan Şeyh Galib, mevlevî kültürüyle iç içe olan bir ailede 1757 yılında doğmuş, Konya ve İstanbul’da tamamlanan tasavvufî terbiyeden sonra Sultan III. Selim Han devrinde Galata Mevlevîhanesine şeyh olmuştur.

24 yaşında iken 5500 beyitlik Divan’ını, 26 yaşında iken 2041 beyitlik Hüsn ü Aşk’ını tamamlayan Gâlib Dede’nin adı Mehmet Esad’dır. Eserleri eski ve yeni harflerle birkaç defa basılmıştır.

Kendinden önceki edebi kültürle ilgili dikkat çekici tenkitleri olan Şeyh Gâlib’ın mısraları için Ahmet Hamdi Tanpınar “..âvize gibi renk ve ışık dolu..” ifadesini kullanmıştır.

42 yaşında iken bir Mi’rac gecesi âlem-i cemâle intikal eyledi.

Doğumu: İstanbul, 1757

Vefatı: İstanbul, 27 Receb 1213/ Mirac Gecesi /04 Ocak 1799

Şeyh Galib’in Peygamber Efendimiz ile ilgili –besteli olarak da okunan- meşhur na’tı şöyledir:

NA’AT

Sultân-ı rusul şâh-ı mümeccedsin efendim
Bî-çârelerle devlet-i sermedsin efendim
Dîvân-ı ilâhîde ser-âmedsin efendim
Menşûr-i “le ‘amrük”le müeyyedsin efendim
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

Tâbiş-dih-i ervâh-ı mücerred güherindir
Mâliş-geh-i ruhsâr-ı melek hâk-i derindir
Âyîne-i dîdâr-ı tecellî nâzarındır
Bû Bekr Ömer Osmân ü Alî yârlarındır
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

Hutben okunur minber-i iklîm-i bekâda
Hükmün tutulur mahkeme-i rûz-i cezâda
Gülbank-i kudûmûn çekilir arş-ı Hudâ’da
Esmâ-yı şerîfin anılır arz ü semâda
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

Ol dem ki velîlerle nebîler kala hayrân
Nefsî deyü dehşetle kopa cümleden efgân
Ye’s ile ‘usâtın olıcak ahvâli perîşân
Destûr-i şefâ’atla senindir yine meydân
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

Bir gün ki dalup bahr-i gama firkate gittim
Elden yitürüp kendimi bî-hôdluğa yitdim
Isyânım anıp âkıbetimden hazer etdim
Bu matla’ı yâd eyledi bir seyyid işitdim
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

Ümmideyiz ye’s ile âh eylemeyiz biz
Sermâye-i îmânı tebâh eylemeyiz biz
Bâbın koyup ağyâra penâh eylemeyiz biz
Bir kimseye sâyende nigâh eylemeyiz biz
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

Bîçâredir ümmetlerin ısyânına bakma
Dest-i red urup hasretle dûzaha yakma
Rahm eyle amân âteş-i hicrânına yakma
Ezcümle kulun Gâlib-i pür-cürmü bırakma
Sen Ahmed ü Mahmûd u Muhammedsin efendim
Hak’dan bize sultân-ı müeyyedsin efendim

*