Gizli açık tüm görünümleri, gerçekte çok çeşitli ve dinamik bir yapıya sahip olan İslam dünyasını, basmakalıp veya tek boyutlu şekilde yansıtarak İslamofobi’nin hem içselleşmesine hem de yaygınlaşmasına katkı sağlamaktadır. Bu görünümlere biraz yakından baktığımızda sorunun sadece terör korkusundan ibaret olmadığını, aynı zamanda kültürel, toplumsal ve psikolojik boyutlarla da beslendiğini görürüz. İslamofobi’yi tüm tezahürleriyle tanımanın, bu tür kalıp yargı ve temsillere karşı en etkili yaklaşımların neler olabileceğine dair güçlü bir kavrayışın ön koşulu olduğunu söyleyebiliriz.
- Terörle Özdeşleştirme
Müslümanların şiddet ve terör eylemleriyle otomatik olarak ilişkilendirilmesi, tüm toplumu “potansiyel tehlike” olarak yansıtan genellemeler.
- Kadınlara Yönelik Baskı
Başörtüsü veya tesettür gibi dini uygulamaların zorla dayatıldığı, Müslüman toplumlarda kadınların her zaman baskı ve zulüm altında yaşadığı, ezildiği inancı.
- Geri Kalmışlık ve Modernlik Karşıtlığı
İslam dünyasının bilim, sanat veya teknoloji gibi alanlarda ilerlemediği; “geri kalmış” bir kültüre sahip olduğu düşüncesi.
- Tek Kültür, Tek Kimlik Algısı
Müslümanların farklı coğrafi ve etnik kökenlere sahip olabileceği gerçeğinin göz ardı edilerek, tek tip “Arap-Müslüman” kimliğiyle sınırlanması.
- Medyada Olumsuz Önyargı
Filmler, diziler ve haberlerde Müslüman karakterlerin çoğunlukla kötü, radikal veya aşırı uç temsillerle yer alarak, ön yargıları güçlendirmesi.
- Komplo Teorileri ve “Gizli Gündem” İddiaları
İslâm’ın ya da Müslüman toplulukların “dünya düzenini ele geçirmek” gibi gizli ve organize bir amaç güttüğü yönündeki aşırı komplo teorileri.
- Kültürel Hiyerarşi ve “Eksik Medeniyet” Söylemi
İslam kültürünün “tamamlanmamış” veya “eksik” olduğu, gelişmiş medeniyet kategorisine dâhil edilemeyeceği görüşü.
- İslami Sembollerin Aşırı Dramatize Edilmesi
Özellikle cami, ezan, başörtüsü gibi dini ve kültürel sembollerin abartılı korku senaryolarına malzeme edilmesi.
- Dini İnancın “Takiyye” Olarak Görülmesi
Müslümanların aslında inançlarını saklayarak samimiyetsiz davrandıkları ve “gerçek niyetlerini” gizledikleri yönündeki önyargı.
- Mülteci Karşıtlığının İslamofobi’yle Birleşmesi
İslam coğrafyasından gelen sığınmacılara yönelik ayrımcı tutumların, İslamofobik önyargılarla iç içe geçerek “istemeyen, dışlayan” bir kitle oluşturması.
- Dil ve Aksanla Dalga Geçilmesi
Göçmen veya azınlık Müslümanların, aksanları veya isimleri sebebiyle küçümsenmesi, aşağılanması ya da alay malzemesi yapılması.
- İslam’ın Kültürel ve Sanatsal Katkılarının Göz Ardı Edilmesi
Tarih boyunca matematik, astronomi, mimari, edebiyat gibi birçok alanda yapılmış önemli katkıların yok sayılması veya görülmemesi.
- Sosyal Medya, Nefret Söylemleri ve Dezenformasyon
Özellikle dijital platformlarda hızla yayılan “sahte haber”, manipülatif içerikler, “meml”er veya hakaretlerle İslamofobi’nin beslenmesi (Mem: İnternet üzerinde anonim olarak genellikle popüler resim, video, kelime ya da cümleler şeklinde yayılan ve geniş kitlelerce manası bilinen içerikler)
- Kurumsal Düzeyde Ayrımcılık
İşe alım, barınma, eğitim gibi alanlarda Müslüman kökenli bireylere karşı daha katı tutumlar, güvenlik uygulamaları veya üstü kapalı engeller konması.
- İslamofobik Mizah
Karikatür, stand-up gösterileri, komedi dizileri ve benzeri mecralarda hakaret ve aşağılama üzerine kurulu “esprilerle” Müslümanların hedef hâline getirilmesi.
İslamofobi okuryazarlığı ile devam edeceğiz.
Hayırlı Ramazanlar…
