40 Hadis Tercümesi

Mehmed Bosnevi

(İzornik-Bosna, 1601 – ?, 1651)

Sebeb-i Telif

Mefâîlün Mefâîlün Feûlün

Şu vakt oldı bu cem’ ü nazm u teşrih
Tokuz yüz seksen idi aña târîh

Topluca şiir söylemenin ve şiir üzerinde konuşmanın vakti geldi. Bu tarih 987’ (1572)ydi.

Garaz budur ki kılduk bunı inşâd
Okuyanlar du’â ile ide yâd

Amacımız böyle bir çalışma yapmaktı. Bunu başardık. Okuyanlar bu şairi dua ile ansın.

Bize bu deñlü ancak feth olındı
Lisân-ı Türkî nazm u şerh olındı

Bize bu şekilde ancak açıklandı. Türk diliyle, nazım şeklinde açıklandı.

Kalem sehvinden oldıysa ki noksân
Tamâmın ehl-i ıslâh ide ihsân

Yazı hatasından dolayı eğer noksanlık olduysa tamamını, sonsuz bağış sahibi Allah düzeltsin.

Nitekim devr ola devr-i zamâne
Añılmaga olur şâyed bahâne

Nitekim öyle bir zaman gelir ki anılmasına bir bahane olur.

Bi’smi’llâhir-rahmani’r-rahîm

Müstefilün Müstefilün Müstefilün Müstefilün

1. Küllü emrin zî-bâlin lem yübde’ü bi’smi’llâhi fehüve ebter (“Allah’ın zikri ile başlamayan her söz güdüktür.” Alâüddîn ‘Alî el-Muttakî, Kenzü’l-Ummâl, Hadis No. 555.)

Allâh adın her ki yâd itmez işinde ibtidâ
Ebter ü ecde’u kalur ol işi olmaz intihâ

Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün

2. El-a’mâlu bi’n-niyyât (“Ameller niyetlere göredir.” Buhârî, Hadis No. 1; İbn-i Mâce, Hadis No. 4227; Ebû Davud, Hadis No. 2201.)

Niyyet iledür cemî’ a’mâl-i şer’î mu’teber
İnnemâ’l-a’mâlü bi’n-niyyâti gelüpdür? haber

3. Ed-du’â’u munhu’l-‘ibâdeti (5 “Dua ibadetin özüdür.” Tirmizî, Deavât, Hadis No. 1.)

Çün Resûlu’llâh didi mahz-ı ‘ibâdetdür du’â
Kıl tazarru’ sıdk ile tâ ola makbûl-i Hudâ

4. Lâ-yeruddu’l-kazâ’e ille’d-du’â’u (“Kaderi duadan başka hiçbir şey geri çeviremez.” Tirmizî, Hadis No. 2225.)

Bu kazâ-yı ‘âlem-i sehm-i kazâ durmaz siper
Nesne redd itmez anı meger du’â ola siper

5. Terkü’d-du’â-i ma’siyetün (“Duayı terk etmek günahtır” Heysemî, Ed’iye, 2, Hadis No. 17194.)

Fahr-ı ‘âlem didi çün terk-i du’â isyân olur
Kıl niyâz ey kim kabûl-i Hazret-i Rahmân olur

(Bu çalışma Zahide Efe’nin Ankara Üniversitesi DTCF’nin Türkoloji Dergisi (25, 1 (2021)nde yayımlanan MEHMED BOSNEVÎ’NİN MANZUM KIRK HADİS TERCÜMESİ adlı makalesinden istifade edilerek yayımlanmıştır.)