Saniye Mecek
Hey Termit! Ne işin var burada? Tahtalarıyla beslendiğin bu geminin İyonya’nın baş kahramanı Theseus’un muzaffer gemisi olduğunu bilmiyor musun? Limana demir attığına bakma, nice badireler atlattı, özenle, ibadet eder gibi tam 1000 yıl boyunca kazanılan zaferi onurlandırmak için her yıl Theseus’un yolculuğuna çıktı. Hiç utanmadın mı efsanevi kralın muzaffer gemisini içten içe kemirmeye? Sen koloninle beraber her karanlık köşede ziyafet çekerken kaç filozof birbirine düştü haberin var mı? Zaman denen acımasız ihtiyarı da katmışsın yanına, sinsice gemiyi yok etmeye çalışmaktasınız.
Ne haddinize! Theseus’un gemisi bu; onca savaştan galip çıktı, seninle mi baş edemeyecek? Bak gördün mü? Omurgayı kemirdin yenisini yaptılar, kemereyi çürüttünüz değiştirdiler. Dümen topuğu! Onu da yenilediler. Eskittiğin, yiyip bitirdiğin her tahta parçasını daha sağlamıyla değiştirirler. Senin yüzünden geminin değişmeyen parçası kalmadı ama eskisinden daha sağlam artık. Hiç itiraz etme, bağırsan da çağırsan da bu böyle!
Sen istediğin kadar uğraş, dişlerini bileye bileye girdiğin bu savaşı kazanamayacaksın. Theseus’un gemisini yok edemeyeceksin. Aklından geçenleri biliyorum, çaban boşuna, geminin tüm parçaları değişmişse ne olmuş, birdenbire değişmedi ya! Gemi yine aynı gemi… Sen Heraklitos’un peşine düşmüş olabilirsin ama Aristo’nun sesi pek bir gür çıkıyor, duyduklarını düşündün mü? Geminin şekli değişmedi; yapı malzemeleri aynı, gemi yine bir savaş gemisi ve onu inşa eden ustalar, yaparken de tamir ederken de aynı aletleri kullandılar.
Dön, bir de kendine bak. Yumurtadan çıktığın gün böyle mi görünüyordun, bunca zaman hiç değişmedin mi? Değiştin, tıpkı benim gibi ama ne sen, sen olmaktan çıktın ne de ben, ben olmaktan çıktım, öyleyse Theseus’un Gemisi neden farklı bir gemi olsun ki! Hiç değişim olmadan süreklilik olur mu, bunu aklın alıyor mu senin? Değişsek de ben benim, sen de sensin. “Boyum uzadı, hücrelerim yenilendi” diye ben, kendimden sayılmayacak mıyım artık? Ne yapayım, aynı kalmak için boyumdan mı keseyim?
Sor bir kendine! Tüm değişimler azar azar, parça parça eklenmez mi ana kütleye? Eklenenler bütünleşmez mi kendiyle? Yoksa değil mi? Sana göre “evet”, bana göre “hayır.” Sana göre değişti, artık kendi değil; bana göre sahibinden gayrı, ona aykırı değil. Bütünden küçük parçaların alınması veya bütüne yeni parçalar eklenmesi onun sürekliliğini ortadan kaldırmaz. Bir bütündeki değişim, parça parça ya da kademeli olarak devam ederse bütünün kimliği korunmaya devam eder, hatta gelişir. Madem ki gelişmekten söz ediyoruz, o hâlde değişim var. Her değişim bir gelişme doğurmaz ama her gelişme bir değişimden doğar. O hâlde kabul et ve savaşından vazgeç.
Kolonine yurt edindiğin gemi hâlâ Theseus’un Gemisi… Girit’ten döndüğü ilk yıl çürüttüğün için değiştirilen dümen, takip eden 999 yıl boyunca gemiye istikrarla yön vermedi mi, söyle!
